به نقل از «جام جم آنلاین»

رادیکال‌ها، بدهکاران طلبکار

تاریخ انتشار: ۵ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۵۵۶۴۹۳

باوجود این، یک پرسش اساسی در این میان مطرح است که پاسخ به آن ابعاد مختلف مقدمه این گزارش را روشن می‌کند. «چرا نقدهای رادیکال ها شنیده نمی‌شود؟» سیدمحمد خاتمی که به‌عنوان لیدر جریان اصلاحات شناخته می‌شود، به‌تازگی از این امر گلایه کرده که نقدهای او و حامیانش به حاکمیت شنیده نمی‌شود و بی‌درنگ انگشت اتهام را به سمت دستگاه‌های حاکمیتی اشاره کرده و از عدم توجه به نقدها صحبت کرده است اما آیا این جریان سیاسی تا به‌حال از خود این سؤال را داشته که آیا بی‌توجهی به نقدها تنها به‌دلیل عدم توجه است یا شاید دلایل دیگری در پس این وضعیت وجود دارد؟
در اصول اولیه تفکر نقادی، مطرح است که یک منتقد وقتی حرفش به دل می‌نشیند که توأم با اعتماد باشد؛ به این معنا که منتقد باید مدعی نقد سازنده و دلسوزانه باشد تا به طرف نقد‌شونده اعتماد کند و به او اجازه دهد که پیام انتقادی را با توجه به تجربه‌ها و دانش خود تشخیص دهد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اما در میان اصلاح‌طلبان، عنصر نقد به‌گونه‌ای مورد توجه قرار نگرفته است. آنها نقد می‌کنند اما تنها زمانی می‌پذیرند که نقدهای‌شان شنیده شود و در عمل توصیه‌های‌شان اجرا شود. به‌عبارت دیگر، اعتماد به طرف مقابل، به‌خصوص به سیستم سیاسی در اینجا وجود ندارد و بدون اعتماد، نقدها نمی‌توانند تأثیرگذار باشند.گویا دیکتاتوری فکری رادیکال ها تا حدی به جایی رسیده است که غیر از راه‌حل خود، هیچ راه‌حل دیگری را برای اداره کشور نمی‌پذیرند.این جریان معتقداست تنها راه درست را آنها می‌شناسند و این انگیزه به آنها دست می‌دهد تا همواره خودشان را به‌عنوان مظلوم و نادیده گرفته شده در نظام سیاسی جا دهند. رادیکال ها این‌طور وانمود می‌کنند که عدم عمل به توصیه‌های آنها، مشکلاتی را برای مردم به‌دنبال داشته است.اما افکارعمومی از این جریان سیاسی پیش از این‌که آنها خودشان را در جایگاه طلبکار سیاسی قرار دهند این پرسش را دارد که چطور در دوران روی کار آمدن جریانات اعتدالی و اصلاح‌طلب، گشایشی در وضع مردم ایجاد نشد و چه عواملی باعث شد که پس از اجرای توصیه‌های لیدر جریان اصلاحات، نرخ ارز به طرز ناگهانی جهش کند و دستاوردهای دیپلماتیک به طور کلی به خطر بیفتند؟پس از این همه، رادیکال ها باید به دو مسأله پاسخ دهند: اولا، توضیح دهند که در سال‌های گذشته، تلاش‌ها و اقدامات آنها چه تأثیری در وضع مردم داشته است و دوما، به این پرسش پاسخ دهند که آیا اعتبار و اعتماد لازم برای ارائه نقد سازنده وجود دارد یا خیر؟اگر جریان اصلاحات نیاز دارد که نقدهایش شنیده شود، باید پیش از هرچیز به این نکته توجه کند که اعتماد به طرف مقابل از ضروریات این مسیر است. در واقع، نقد بدون اعتماد هیچ‌گاه نتیجه نداشته و به سرانجام نمی‌رسد.

منبع: جام جم آنلاین

کلیدواژه: نقد جریانات سیاسی جریان اصلاحات رادیکال ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۵۵۶۴۹۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آیت‌الله مرتضوی: «حفظ نظام» به معنای نظام عام اجتماعی است؛ نه نظام سیاسی

استاد حوزه علمیه قم با تأکید بر اینکه نظام اجتماعی بدون تمایزات حفظ نمی‌شود، گفت: در استنادهای فقها قابل توجه این است که بر خلاف معنای خاص حفظ نظام در ادبیات سیاسی معاصر که عبارت از نظام سیاسی و حکومت است، فقهای ما در قریب به اتفاق موارد این مفهوم را به عنوان قاعده عام و شامل و در معنای نظام عام اجتماعی، و البته گاهی هم خرده نظام‌های اجتماعی مثل نظام خانواده، به کار برده و مثلا می‌گویند اگر چنین نباشد نظام خانواده یا اقتصاد به هم می‌ریزد. عمده مسأله نظام عام اجتماعی یا خرده نظام‌های اجتماعی است؛ نه نظام خاص سیاسی. اگر هم گاهی درباره نظام سیاسی گفته شده، در راستای همان حفظ نظام عام یا خرده نظام‌های اجتماعی است.

به گزارش خبرنگار جماران، آیت‌الله سید ضیاء مرتضوی در جمع فارغ التحصیلان انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران در خصوص اینکه «آیا حفظ نظام اوجب واجبات است؟» گفت: وقتی که از عنوان «حفظ نظام» سؤال می‌شود، اولین پرسش این است که مقصود از «نظام» چیست؟ آیا منظور نظام عام اجتماعی است یا برخی خرده نظام‌ها مثل نظام سیاسی، اجتماعی، امنیت یا بهداشت که در جامعه وجود دارد؟ آنچه از گذشته در فقه ما یا برخی علوم اسلامی مطرح بوده، نظام عام اجتماعی است؛ که البته با تعبیرهای مختلفی از آن نام برده می‌شود. اما در ادبیات سیاسی سال‌های اخیر، آنچه با این عنوان به ذهن متبادر می‌شود، این عنوان عام نظام اجتماعی نیست بلکه نظام خاص سیاسی و اشاره مستقیم به حکومت هست.

استاد حوزه علمیه قم افزود: متأسفانه گاهی در اظهارنظرها بین این دو عنوان خلط می‌شود که نوعا هم بی توجه و از سر قصور است؛ ممکن است کسانی هم با توجه جای همدیگر به کار ببرند و مثلا آنچه در فقه برای نظام عام اجتماعی آمده را در برخی اهداف نظام سیاسی استفاده کنند. حفظ نظام در معنای عام اجتماعی یک اصل و قاعده عقلی است که در مسائل مختلف علوم مورد توجه هست. اما حفظ نظام سیاسی هر اندازه هم مهم باشد، یک خرده نظام است که در راستای حفظ نظام عام اجتماعی کارآیی دارد.

وی اظهار داشت: بنده پژوهشی را از نیمه سال 96 شروع کردم و عنوانش «بررسی فقهی حفظ نظام و مسائل آن» است. پنج سال طول کشید و این کار یکی دو سال پیش تمام شده و زیر چاپ است. گاهی جلساتی هم در قم و غیر قم داشته‌ام که برخی ابعاد این موضوع را مطرح کرده‌ام. آن چیزی که اینجا می‌خواهم مطرح کنم همین است که «آیا حفظ نظام اوجب واجبات هست یا نیست؟» هدفم از طرح بحث در اینجا یکی توضیح نظر امام خمینی(س) و دوم نقد برخی تعابیر است.

آیت‌الله مرتضوی تأکید کرد: حفظ نظام به عنوان قاعده و اصل در علوم چند دین محل توجه و استناد بوده؛ مخصوصا در فقه که موضوع بحث ما است. فلاسفه اسلامی و متکلمین در استدلال بر ضرورت نبوت و تشریع و نیز تأکید بر ضرورت وجود امام، رئیس صالح یا معصوم به ضرورت حفظ نظام استدلال کرده‌اند. چنانچه خواجه نصیر طوسی در شرح سخنی از ابن سینا به تفصیل درباره ضرورت عقلی نبوت، تشریع و وجود پاداش و کیفر بر مبنای نیاز انسان به زندگی اجتماعی و برخورداری از نظام اجتماعی سخن گفته است. یا جناب سید مرتضی علم‎ الهدی پرهیز از اختلال نظام را مبنای ضرورت وجود امام در هر زمان شمرده است. مصادیق را برخی اشکال می‌کنند اما جایی ندیده‌ام که کسی بگوید حفظ نظام لازم نیست.

وی با تأکید بر اینکه نظام اجتماعی بدون تمایزات حفظ نمی‌شود، گفت: خواجه طوسی در اخلاق ناصری جامعه بشری را نیازمند تمایزات بشری شمرده و حتی در استدلال به ضرورت معاد هم به این قاعده استناد کرده است. موارد مختلفی در اصول فقه هم آمده که موضوع حفظ نظام به عنوان یک منبع و مستند مورد توجه قرار گرفته است. مثلا چرا ظواهر گفته انسان‌ها حجت است؟ یکی از استدلال‌ها این است که می‌گویند اگر غیر از این باشد، نظام اجتماعی به هم می‌ریزد و اصلا سخن گفتن دشوار می‌شود و نظام مبادلات و تجارت پا نمی‌گیرد. حتی اخباریون می‌گویند نظام اجتماعی را نمی‌شود با شبهات اداره کرد.

استاد حوزه علمیه قم افزود: فقها از گذشته تا کنون نه تنها در ابواب و مسائل مختلفی از فقه به ضرورت حفظ نظام عام و کلان اجتماعی و حرمت اختلال در آن به عنوان قاعده عامی که مورد قبول همه است، نگاه کرده‌اند و نوعا در تعیین وظایف شرعی و تکالیف دینی مردم به آن استناد کرده‌اند، بلکه بر همین اساس برآوردن و انجام کلیه نیازهای اجتماعی را فتوای به وجوب می‌دهند و نیازهای اجتماعی ذیل عنوان «واجب کفایی» مطرح می‌شود و تمام اینها را «واجبات نظامیه» می‌گویند؛ یعنی واجباتی که مربوط به حفظ نظام کلان اجتماعی است و چرخ جامعه بر آن اساس می‌چرخد.

وی یادآور شد: در استنادهای فقها قابل توجه این است که بر خلاف معنای خاص حفظ نظام در ادبیات سیاسی معاصر که عبارت از نظام سیاسی و حکومت است، فقهای ما در قریب به اتفاق موارد این مفهوم را به عنوان قاعده عام و شامل و در معنای نظام عام اجتماعی، و البته گاهی هم خرده نظام‌های اجتماعی مثل نظام خانواده، به کار برده و مثلا می‌گویند اگر چنین نباشد نظام خانواده یا اقتصاد به هم می‌ریزد. عمده مسأله نظام عام اجتماعی یا خرده نظام‌های اجتماعی است؛ نه نظام خاص سیاسی. اگر هم گاهی درباره نظام سیاسی گفته شده، در راستای همان حفظ نظام عام یا خرده نظام‌های اجتماعی است.